Beekherstel Kleine Beerze. Foto: Huis van de Brabantse Kempen
23-12-2021
Ook buiten het Erfgoed Deal project komt er steeds meer aandacht voor watermolenlandschappen. In elke nieuwsbrief brengen we een initiatief over het voetlicht. Dit keer de voormalige Munstermolen bij het Brabantse Middelbeers.
Hoewel de Munstermolen al in 1884 werd afgebroken, bleef het oude molenlandschap lang bewaard. Nu wordt het oude Molenbroek, waar het water van de Kleine Beerze eeuwenlang werd opgestuwd, opnieuw gebruikt als waterbuffer.
De Levende Beerze
Eric Schellekens van waterschap de Dommel is projectleider van het beekherstelproject de Levende Beerze, tussen Vessem en Middelbeers. Schellekens: “Als we aan een project beginnen, kijken we goed naar de ondergrond en het historische landschap. We zagen toen dat de oude watermolen op een logische plek in het landschap lag, waar de Kleine Beerze zich door de Midden-Brabantse dekzandrug wurmde. Daar had je een groot verval en veel stroming. Het gebied er achter, het Molenbroek, was van nature al nat. Door de opstuwing van het water werd het nog natter.”
Schellekens: “Dicht in de buurt van de plek waar de watermolen ooit stond, ligt nu nog steeds een stuw. Het is een van de weinige stuwen die we laten staan. Als je daar niet zou stuwen, zou veel kostbaar water verloren gaan. Nu kunnen we met die stuw het peil regelen, zoals de molenstuw dat vroeger deed. Het Molenbroek kan daardoor weer natter worden. In de winter, bij hoge afvoeren, kunnen we het broek gebruiken voor de opvang van water. Zo voorkomen we wateroverlast benedenstrooms.”
Waterbuffer
De Munster- of Muystermolen dateert vermoedelijk al van vóór 1200. Het behoorde tot de abdij van Tongerloo – vandaar ook de naam: ‘munster’ betekent zoveel als klooster. De Mustermolen was een typische wintermolen, die alleen ’s winters werkte. Doordat het Molenbroek zo nat was, werd het eeuwenlang niet ontwaterd en ontgonnen. Het was in gemeenschappelijk beheer bij de boeren van het gehucht Meerven, die het gebruikten als hooiland. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd het gebied ontwaterd, ontgonnen en verkaveld. Veel natte natuurwaarden gingen toen verloren. Nu wordt het Molenbroek opnieuw ingericht als nat natuurgebied en waterbuffer. Stap voor stap worden de kwelstromen hersteld.
De gemeente Oirschot bekijkt samen met bewoners en de lokale heemkundegroep Den Beerschen Aard hoe de plek van de oude watermolen beleefbaar gemaakt kan worden. Het waterschap zorgt er al voor dat op de plek van de oude molen, waar je ooit de Kleine Beerze kon oversteken, een recreatiepad en een bruggetje komen.
Kijk voor meer informatie op www.levendebeerze.nl of www.dommel.nl/levendebeerze
LAATSTE NIEUWS
Partners aan het woord: Frank van den Eijnden, Van Gogh Brabant | Van Gogh Nationaal Park.
Project watermolenlandschappen werkt internationaal samen in het project ‘Water & Land’
Watermolenlandschappen in de Landschapsbiografie van de Dommel
Watermolenlandschappen in de Groene Amsterdammer
Infographic Watermolenlandschappen
Herstel historisch watermolenlandschap Spoordonk
Het Molenbroek van de Munstermolen Watermolenlandschappen in beeld
Kralensnoer van watermolens
Internationale workshop Watermolenlandschap Wolfswinkel
Watermolenlandschap inspiratiebron voor ontwerpatelier tijdens Landschapstriënnale
Podcast ‘Verborgen in het volle zicht’ gelanceerd
Geocaches Wolfswinkel leggen rijk verleden bloot
Beluister hier de podcast 'Verborgen in het volle zicht'