10-07-2023

Op 21 april zag het boek ‘Het stroomgebied van de Dommel – een landschapsbiografie’ het licht. Twee dikke delen, samen maar liefst 1200 pagina’s, gaan in op de geschiedenis van de Dommel, de zijbeken en de bijzondere historische landschappen daaromheen, inclusief de aanwezige flora en fauna. Tweeëntwintig deskundigen leverden een bijdrage aan de biografie, die onder redactie stond van Ger van den Oetelaar, Jan van der Straaten en Jan Timmers. De biografie bevat ook een hoofdstuk over watermolenlandschappen.

Het boek is bedoeld voor bewoners en bezoekers van dit deel van Brabant en het aangrenzende Vlaanderen, maar ook voor mensen die zich professioneel bezig houden met waterbeheer, ruimtelijke ordening of natuurbeheer. Het verleden kan immers een inspiratiebron zijn voor de toekomst bij herinrichtingsprojecten van het stroomgebied. 

Dat geldt met name voor het hoofdstuk dat vanuit het Project Watermolenlandschappen is aangedragen. Het zijn bij uitstek de watermolens die dankzij vele eeuwen van opstuwing van beekwater van grote invloed waren op landschap en de ecologie van de Dommel. Het hoofdstuk laat zien dat de Dommel vanaf de bron tot de monding gezien kan worden als een cascade van opeenvolgende watermolenlandschappen. De auteurs, Hans de Mars en Hans Bleumink lichten in het hoofdstuk toe dat dat oude principe oplossingen kan bieden voor actuele problemen als verdroging of wateroverlast. Dankzij de nieuwe biografie van de Dommel komt deze kennis nu beschikbaar voor een brede doelgroep. Naast het project-hoofdstuk dat specifiek ingaat op de cascade van watermolenlandschappen, bevat de biografie meerdere hoofdstukken waarin watermolens een (hoofd)rol spelen. Samen met andere bijdragen over erfgoed en waterbeheer biedt de biografie zodoende veel historische basiskennis, achtergrondinformatie en inspiratie voor iedereen die zich bezighoudt met waterbeheer, erfgoed en gebiedsontwikkeling. 

Fysieke projecten

De landschapsbiografie van de Dommel is bedoeld als standaardwerk dat benut  kan worden als basis bij de ontwikkeling en inrichting van de landschappelijke ruimte en het bekenlandschap van Van Gogh Nationaal Park. Daarom is al tijdens de productie van de biografie gewerkt aanzogenaamde fysieke projecten. Die laten de praktische toepasbaarheid van historische kennis zien, maken het verleden in het landschap zichtbaar of helpen het biografische verhaal in de toekomst nog beter te beschrijven. Twee van die projecten zijn al gerealiseerd. Het gaat om de fotocollectie van de vermaarde, in 2024 overleden Dommelfotograaf Ad de Weijer, die nu op internet te raadplegen is. Datzelfde is zeer binnenkort ook mogelijk met de uitgebreide veldverkenningen van de landinrichting Sint Oedenrode, met veel van de toen verzamelde landschapsinformatie. 

Ook het Erfgoeddealproject watermolenlandschappen draagt bij aan deze doelstellingen, omdat het kennis genereert over historische watermolenlandschappen en die op drie locaties (bij Spoordonk, Venbergen en Opwetten) inzet voor klimaatadaptatie, de ontwikkeling van natte natuur en recreatieve mogelijkheden.  

Bestellen 

De biografie is gemaakt onder leiding van Stichting Landschap Het Groene Woud, in nauwe samenwerking met Waterschap De Dommel, Mozaïek Dommelvallei, Van Gogh Nationaal Park, Brabants Landschap, Provincie Noord-Brabant en het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. 

Uitvoering: hardcover, genaaid gebonden, formaat 320×240 MM, full colour, 2 delen (totaal 1152 pagina’s) Setprijs Euro 69,95, verkrijgbaar bij de goede boekhandel of direct bij uitgeverij Pictures Publishers, (https://www.picturespublishers.nl/) (geen verzendkosten).

Het hoofdstuk over watermolenlandschappen is ook online beschikbaar, zie onderstaande downloads.

Presentaties van de auteurs

Aansluitend op de boekpresentatie vond op 21 april 2023 het drukbezochte symposium 'Het stroomgebied van de Dommel plaats', bij het 160-jarige Waterschap De Dommel. De presentaties van de vele sprekers tijdens dit symposium zijn via deze pagina te downloaden: https://www.hetgroenewoud.com/initiatieven/dommelbiografie/presentaties-symposium.

Op https://www.hetgroenewoud.com/initiatieven/dommelbiografie zijn twee digitale kaarten van het stroomgebied van de Dommel te vinden (ween fysisch-geografisch en een topografische kaart) en is de index te downloaden.